بررسی تغییرات ریخت‌شناسی رودخانه بازفت در بازه سی ساله (95-1365) با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای لندست

Authors

Abstract:

سابقه و هدف: بررسی تغییرات رفتار رودخانه‌ها، اهمیت ویژه‌ای در حفاظت سازه‌های آبی و تعیین حریم بستر رودخانه و همچنین کاهش خسارت‌های احتمالی دارد. سدها از جمله سازه‌هایی هستند که بیشترین تاثیر را بر مورفولوژی رودخانه دارند. از این‌رو، بررسی وضعیت ریخت‌شناسی رودخانه‌ها منتهی به سدهای بزرگ در برنامه‌ریزی و سهولت تصمیم‌گیری ‌های راهبردی در مورد احداث سازه‌های مهندسی در طول رودخانه بسیار حائز اهمیت است. در سالهای اخیر با توجه به خصوصیات منحصر به فرد تکنیک سنجش از دور و تصاویر ماهوارهای، مطالعات بسیاری در زمینه بررسی تغییرات ریختشناسی رودخانه- ها انجام شده است. در پژوهش حاضر، تحقیق با استفاده از 26 تصویر ماهواره‌ای لندست به بررسی تغییرات ریخت‌شناسی رودخانه بازفت بین سال‌های 1365 الی 1395 پرداخته شده است. مواد و روش‌ها: به منظور ارزیابی ریخت‌شناسی رودخانه بازفت پارامترهای ریخت‌شناسی نظیر جابه‌جایی مرز رودخانه، تغییرات مساحت ناشی از فرسایش و رسوب‌گذاری سواحل در دوره‌های بلندمدت و کوتاه‌مدت مورد بررسی قرار گرفت. لازم به ذکر است که دوره‌های بلندمدت 10 ساله و دوره‌های کوتاه‌مدت 1 ساله در نظر گرفته شد. برای تعیین مقادیر ریخت-شناسی از 26 فریم تصاویر ماهواره‌ای لندست در محیط نرم‌افزارهای ENVI و GIS استفاده گردید. در این تحقیق اختلاف مجرای اصلی رودخانه در ساحل چپ و راست بر روی مقطع عرضی در دو سال مختلف به عنوان جابه‌جایی مجرای اصلی در آن بازه‌ی زمانی منظور شد. مقادیر منفی و مثبت به ترتیب رسوب‌گذاری (زمین‌زایی) و فرسایش (از بین رفتن زمین) در نظر گرفته شدند. یافته‌ها: نتایج نشان داد بیشترین تغییرات در بازه 62 تا 84 کیلومتری رودخانه بازفت رخ می‌دهد که دلیل آن وجود پیچان‌ها در نزدیکی ایستگاه هیدرومتری مورز و زیر شاخه‌های جانبی متعدد در این دو بازه است. بررسی مساحت فرسایش و رسوب‌گذاری در دوره‌های بلندمدت نشان داد در سال‌های 73-1364، 84-1373 و 94- 1384 رودخانه با رسوب‌گذاری سواحل همراه بوده است. برای دوره 30 ساله 94-1364 متوسط رسوب‌گذاری و فرسایش رودخانه به ترتیب حدود 43/69 و 34/42 هکتار برآورد می‌شود که در این شرایط 09/27 هکتار زمین ناشی از رسوب‌گذاری ایجاد شده است. در دوره کوتاه‌مدت نتایج نشان می‌دهد تفاوت زیادی بین متوسط رسوب‌گذاری و فرسایش ساحل چپ وجود ندارد و در این ساحل مساحت رسوب‌گذاری حدود 2 درصد بیشتر از فرسایش می‌باشد، این در حالیست که در ساحل راست رسوب‌گذاری حدود 8 درصد از فرسایش بیشتر بوده که این اختلاف در سطح 95%معنی‌دار است. نتیجه گیری: بررسی تغییرات ریخت‌شناسی رودخانه بازفت با استفاده از بررسی تصاویر ماهواره‌ای در یک بازه سی ساله نشان داد که بیشترین تغییرات در بازه 62 تا 84 کیلومتری رودخانه می باشد که با ساماندهی رودخانه و حفاظت سواحل در این محدوده می‌توان میزان فرسایش سواحل را کاهش داد. بیشترین مساحت رسوب‌گذاری در نزدیکی ایستگاه هیدرومتری مورز و در مجاورت جاده خوزستان-چهارمحال و بختیاری می‌باشد پس می‌توان این منطقه را محل مناسبی به منظور برداشت شن و ماسه پیشنهاد داد. به طور کلی ساحل چپ بیشتر دچار فرسایش است در صورتی که در ساحل راست میزان رسوب‌گذاری از فرسایش بیشتر است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی تغییرات زمانی و مکانی شوری خاک شهرستان آبادان در بازه 24 ساله با تصاویر ماهواره‌ای

شوری خاک، به‎دلیل ضعف مدیریت منابع آب‌وخاک و توسعة ناپایدار کشاورزی رخ داده و موجب کاهش بازدهی خاک می‌شود. در روش سنّتی، شوری خاک با جمع‌آوری نمونه‌های میدانی، آنالیز آزمایشگاهی و هدایت الکتریکی آنها اندازه‌گیری می‌شود. داده‌ها و تکنیک‌‌های سنجش از دور، روشی مؤثّرتر و اقتصادی‌تر برای پایش و تهیّة نقشة شوری خاک هستند. بازتاب طیفی نمک‌ها در سطح خاک کاملاً شناسایی شده و به‌عنوان شاخص مستقیم شناسایی خا...

full text

برآورد تغییرات پارامترهای زیست محیطی در تنگه هرمز با استفاده از تصاویر ماهوارهای مودیس

این مقـاله با هدف بررسی و برآورد تغییرات پـارامترهای زیست محیطی مـانند شوری، کدورت، دمـا و کلروفیل-a، آب های سـاحلی تنگه هرمز را بـا استفاده از تصـاویر مـاهواره ای مودیس، مورد مطـالعه قـرار داده است. جهت سنجش و بـرآورد این پـارامترهـا از الگوریتم هـای جهـانی و تصـاویر سنجنده مودیس استفـاده ‌شد. مـاتریس محتوی اطلاعـات و داده هـای استخراجی از تصـاویر مـاهواره ای بـا استفـاده از کدنویسی و شبیه‌سـا...

full text

بررسی تغییرات مورفولوژیکی رودخانه اترک در یک بازه زمانی 20 ساله

مرزهای رودخانه ای، یکی از انواع مرز های بین المللی هستند که به خاطر تغییرات موفولوژیکی بستر و انحرافات کانال آنها، همواره مشکلات و تنش هایی را در تعیین حدود مرز کشورهای فیمابین بوجود می آورند. در این پژوهش مورفولوژی رودخانۀ مرزی اترک در بازه ای به طول تقریبی 150 کیلومتر از محل اتصال شاخه سومبار تا دریای خزر مورد بررسی قرار گرفته است. با استفاده از تصاویر ماهواره ای TM وETM سال های 1994، 1999 و ...

full text

برآورد تغییرات پارامترهای زیست محیطی در تنگه هرمز با استفاده از تصاویر ماهوارهای مودیس

این مقـاله با هدف بررسی و برآورد تغییرات پـارامترهای زیست محیطی مـانند شوری، کدورت، دمـا و کلروفیل-a، آب های سـاحلی تنگه هرمز را بـا استفاده از تصـاویر مـاهواره ای مودیس، مورد مطـالعه قـرار داده است. جهت سنجش و بـرآورد این پـارامترهـا از الگوریتم هـای جهـانی و تصـاویر سنجنده مودیس استفـاده شد. مـاتریس محتوی اطلاعـات و داده هـای استخراجی از تصـاویر مـاهواره ای بـا استفـاده از کدنویسی و شبیه سـاز...

full text

پایش تغییرات کاربری اراضی با استفاده از تصاویر ماهواره‏ای لندست (مطالعه موردی: دشت خان‏ میرزا)

هدف اصلی از این تحقیق پایش تغییرات کاربری اراضی دشت خان‏میرزا با استفاده از الگوریتم‏های مختلف است که از تصاویر ماهوارة لندست 5، 7، و 8 و سنجنده‏های TM، ETM، و OLI برای سه دورة 1996، 2006، و 2016 استخراج شد و نقشة کاربری اراضی دشت با استفاده از چهار الگوریتم حداکثر احتمال، شبکة عصبی مصنوعی، حداقل فاصله، و فاصلة ماهالانویی با استفاده از ضریب کاپا ارزیابی شد. نتایج حاصل از ارزیابی دقت این دو روش ...

full text

تغییرات کاربری فضاهای سبز شهر کرمان، با استفاده از سری زمانی تصاویر لندست (2018 – 2000)

انفجار جمعیت و توسعه شهرها در قرن اخیر باعث ایجاد مشکلات فراوانی از جمله نابودی اراضی کشاورزی و فضای سبز که موضوع مورد بحث ما در پژوهش حاضر می‌باشد، گردیده است. شهر کرمان در سال‌های اخیر رشدی شتابان را در عرصه توسعه فیزیکی شهر به خود دیده است که بازتاب مستقیم آن از میان رفتن فضاهای سبز داخل و پیرامون شهر می‌باشد. با کمک تصاویر لندست و مقایسه نقشه‌های کاربری اراضی مشخص می‌گردد که این روند در فاص...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 26  issue 6

pages  139- 158

publication date 2020-02-20

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023